Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajına Kimler Başvurabilir: 3568 sayılı Kanunun 4. maddesindeki genel koşullar ile 5/A – a maddesindeki öğrenim koşullarını taşıyanların staja başlayabilmek için başvuruda bulunabileceklerine değinilmektedir.
Buna göre; Hukuk, İktisat, Maliye, İşletme, Muhasebe, Bankacılık, Kamu Yönetimi ve Siyasal Bilimler dallarında eğitim veren fakülte veya denkliği yüksek öğrenim kurumlarınca onaylanmış yabancı yüksek öğretim kurumlarından en az lisans düzeyinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans düzeyinde mezun olmakla beraber, yukarıda belirtilen bilim dallarından lisans üstü düzeyinde diploma almış olmak gerekmektedir.
Not: Kanunda açıkça belirtilmeyip, denkliğinden kuşku duyulan öğretim kurumları mezunlarının staj başvurularında, Temel Eğitim ve Staj Merkezi’nin olumlu görüşü alınmadan yapılan başvurular geçersiz sayılacaktır.
STAJA BAŞLAMA DEĞERLENDİRMESİNDE YER ALAN KONULAR
Lisans (4 Yıllık Yüksek Lisans Mezunları)
Genel Kültür ve Yetenek
- Türkçe - Matematik - Atatürk İkeleri ve İnkilap Tarihi
- İktisat - Kıtlık Tercih ve Fayda - Talep, Arz ve Piyasa Dengesi - Talep ve Arz Esnekliği - Arz ve Talep Uygulamaları - Tüketici Dengesi Analizi - Üretim ve Maliyetler - Tam Rekabet Piyasası - Monopol - Monopolcü Rekabet ve Oligopol Piyasalar - Faktör Piyasaları - Milli Gelirle İlgili Kavramlar - Milli Gelir Denge Düzeyi - Para Teorisi ve Politikası - Uluslararası Ticaret Teorisi - Uluslararası İktisat Politikası - Döviz Piyasası - Ödemeler Bilançosunun Tanımı - İktisadi Kalkınma ve Büyüme
- Maliye
- Maliye İlminin Esasları - Kamu Ekonomisi - Kamu Giderleri - Kamu Gelirleri (Vergi teorisi) - Bütçe - Devlet Borçları - Yerel İdareler
- Hukuk
- Meslek Hukuku - İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku - Vergi Hukuku - Ticaret Hukuku - Borçlar Hukuku
STAJA GİRİŞ SINAVI
Staja Başlama Değerlendirmesi: Staj başvuru ayları Nisan, Ağustos ve Aralık’tır. Staj yapacak olanlar Staj Yönetmeliğinin 7. maddesi uyarınca staja başlama değerlendirmesine gireceklerdir. Bu değerlendirmede 60 ve üzerinde not alanlar staja başlama hakkına kavuşacaktır.
Staja Başlama Değerlendirmesi Anadolu Üniversitesi ile yapılan protokol gereği Anadolu Üniversitesi tarafından yapılmaktadır. Sınav soruları Anadolu Üniversitesi tarafından hazırlanmakta olup sınav organizasyonu tamamen Anadolu Üniversitesi’nin sorumluluğundadır. Sınav test usulü yapılmakta ve 60 puan alma zorunluluğu bulunmaktadır. Anadolu Üniversitesi tarafından yapılan Staja Başlama Değerlendirmelerinde 3 yıl içinde başarılı olma şartı bulunmaktadır.
Üç yıl içerisinde başarılı olamayan adayların staj dosyaları iptal edilecek ve eski başvurularına bağlı olarak sınavlara alınmayacaklardır. Yeniden staj yapmak isteyen adaylar Staja Başlama Değerlendirmesine yeni staj dosyası açtırarak katılabileceklerdir.
Staja Başlama Süresi: Staja Başlama Değerlendirmesi için adaylar Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında illerinde bulunan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasına başvuru yapacaklardır.
STAJ YAPILABİLECEK YERLER
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajı Yapılabilecek Yerler: Yeminli Mali Müşavir veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir yanında ve/veya onların gözetim ve denetiminde yapılabilir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajı, yanında staj yapılan meslek mensubu lisans mezunu olsa dahi eğer Serbest Muhasebeci ise yapılamaz. Stajlar işletmenin kanuni merkezinde yapılır. Merkez dışında yapılan stajlar iptal edilir. Gözetim ve Denetim altında yapılacak stajlarda; stajyerler bir ticari işletmede bağımlı veya sözleşmeli bir meslek mensubunun gözetim ve denetimde staj yapabilirler.
Gözetim ve Denetimde yapılacak stajlarda stajın yapıldığı ticari işletmelerde yalnızca bir kişi staja başlayabilir. Bir ticari işletmede birden fazla bordrolu meslek mensubu ya da sözleşmeli meslek mensubunun bulunması durumunda her bir meslek mensubunun altında birer kişi staj yapabilir. Burada asıl olan meslek mensubu sayısı kadar stajyer sayısı olmasıdır. Bu koşullara aykırı durumların tespiti halinde stajlar iptal edilecektir. Staj işletmede bağımlı meslek mensubunun gözetiminde yapılıyor ise; stajyer ile bağımlı meslek mensubunun aynı bordroda bulunması gerekmektedir. İşyerinin merkezi dışında (şube, temsilcilik, şantiye, fabrika, bölge müdürlüklerinde vb.) staj yapılamaz. Bir işletme ile sözleşmeli olan meslek mensubunun gözetim ve denetiminde yapılan stajlarda ise yine tek aday staj yapabilecektir. Ayrıca, meslek mensubunun staj yapılan işletme ile staj süresince her yıla ilişkin yapılmış olan sözleşmeler ile bu sözleşmelere dayalı alınan ücrete ait ilgili dönemde düzenlenmiş makbuz veya fatura örnekleri sunulmak zorundadır. Bu belgeler stajyerin dosyasında bulundurulacaktır.
Aşağıda sıralanan iş yerlerinde staja başlanması söz konusu değildir.
- Bir işyerine ait merkez dışında; şubelerde, temsilciliklerde, şantiyelerde, bölge müdürlüklerinde ve fabrikalarda, - Dernek, vakıf, yapı kooperatifi, sendika, birlik ve meslek odalarında, - Belediyelerde, - Üniversitelerde sayman, fon saymanı vb. görevler, - Kamu kurumlarında sayman olarak çalışmalar.
Ancak; Belediyeler, Vakıflar, Odalar, Birlikler ve Derneklerin Türk Ticaret Kanununda tanımlanan tüzel kişiliğe sahip AŞ, LTD ŞTİ. ve İktisadi İşletmelerinde ve Serbest Bölgelerde staj yapılabilir. Yukarıda tanımlananların dışındaki kurum veya kuruluşlarda staj yapılması için yapılacak başvurularda TESMER’in yazılı görüşü doğrultusunda staja başlanılması mümkündür.
SINAVI KAZANANLAR VE ZORUNLU UZAKTAN EĞİTİM PROGRAMI
Sınavı Kazanan Adaylar: Sınav sonuçları açıklandıktan sonraki, staj başlama döneminden itibaren 2 yıl içerisinde staja başlamak zorundadırlar. Staja başlayacak adayların Ocak, Mayıs, Eylül aylarının en geç 10’una kadar işe başlaması gerekmektedir. Staj başlangıç ayının 1-10'u arası sınav sonuç belgesinin aslı ile birlikte staja ilişkin evraklarını Odamıza teslim etmesi gerekmektedir.
Zorunlu Eğitim Programı: Staj Yönetmeliğinin 10. maddesi gereğince; Serbest Muhasebeci Mali Müşavir adaylarına yönelik "Zorunlu Eğitim Programları" teorik ve uygulamalı olarak hazırlanmış olup; 2005/1 Ocak döneminden itibaren stajı başlayan adaylarla birlikte uygulamaya geçilmiştir.
Sürekli stajyer eğitim programı çerçevesinde teorik ve uygulamalı olarak hazırlanan eğitim setleri staj süresince adayların rehberi olacaktır. Stajı başlayan adayların TEOS sisteminden TESMER Uzaktan Sürekli Eğitim (e-USE) sistemine giriş yapmaları gerekmektedir.
Zorunlu Eğitim; Merkezimizde oluşturulan Bilgi İşlem Merkezinde izlenecek olup; bu eğitime ve bu eğitim sırasında yapılacak sınavlara katılmayan yada başarısız olan stajyerlerin stajları Staj Yönetmeliğinin 24/b maddesi gereğince iptal edilecektir.
Stajda İşyeri Değişikliği: işyeri değişikliklerinin Odaya bildirilme süresi 15 gündür. 15 gün içerisinde işyeri değişikliğinin Odaya bildirilmemesi durumunda adayın stajı iptal edilecektir. İşyeri değişikliklerinde yeni staj yerinin bulunma süresi 6 aydır. Bu süre sonunda staj yeri bulunmazsa adayın stajı sona erer.
Staja Ara Verme: Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMMM) stajlarının kesintisiz yapılması esastır. Stajyerler mücbir nedenlerden dolayı stajlarına ara vermek zorunda kaldıklarında, mücbir nedeni belgelemek koşulu ile stajlarına Oda veya TESMER Şubesi Yönetim Kurulu kararı ile ara verebilirler. Ancak bu nedenlerden dolayı verilen ara, süre olarak staj süresine ilave edilir ve tamamlatılır.
Askere giden aday meslek mensupları askerlik sonrası 6 ay içinde staja başlamak zorundadır. Bayan stajyerlerden, doğum öncesi ve doğum sonrası sağlık kurulu raporlarını Odamıza sunmak koşuluyla ve Odamızın onayı doğrultusunda stajlarına ara vermeleri uygundur. Ancak bu süre raporda belirtilen süreyi aşmayacaktır. Aynı zamanda yasal ücretsiz izin kullanmaları durumunda da stajlarını Oda Yönetim Kurulu Kararı ile dondurabilirler.
Odalar arasında yapılan nakil işlemleri sırasında stajyer isteğini bir dilekçe ile yeni odasına bildirecektir. Yeni Odanın yazılı talebiyle adayın dosyası istenir ve Oda Yönetim Kurulu kararı ile staj dosyası nakil olacak odaya gönderir. Bu işlemler ve stajyerin yeni Odasında staja başlama süresi 6 ayı geçemez. Yeni Oda Yönetim Kurulu kararı ile adayın stajını kaldığı yerden devam ettirir.
Yukarıda sıralanan sürelerin dışında, stajlarına ara verenlerin stajları iptal edilecektir.
STAJIN BAŞLATILMASI VE STAJ DOSYASI
Staj Dosyası: Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staja Giriş Sınavını kazanarak stajlarını başlatacak adaylar, Nisan-Ağustos-Aralık aylarının 20-30'u arası Odamıza başvurarak gerekli evrak dosyasını teslim alacaklardır. Bu dosya takip eden Mayıs-Eylül-Ocak aylarının ilk haftası Odamıza teslim edilecektir.
Staja Giriş Sınavında başarılı olup staja başlayan stajyerlerin, başvuru anında düzenlemiş oldukları staj dosyası staj süresince Odamızda kalacak olup, staj boyunca istenen tüm belgeler dosyaya eklenecektir.
STAJDAN SAYILAN SÜRELER
1. Kamu Kuruluşlarında Görev Yapanlar: Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisine sahip olanların bu yetkiyi aldıktan sonra kamu hizmetlerinde geçen süreleri staj süresinden sayılır.
- Bu kapsamda Maliye Müfettişlerinin, Hesap Uzmanlarının, Bankalar Yeminli Murakıplarının, Gelirler Kontrolörlerinin ve bunların yardımcılarının veya stajyerlerinin hizmette geçen süreleri, - Defterdarların ve Yardımcılarının, Vergi Dairesi Müdürlerinin, Vergi Denetmenlerinin, bağımsız vergi dairesi bulunmayan ilçelerin malmüdürlerinin kamu hizmetlerinde geçen süreleri, yukarıda sayılan hizmetlerini kurumlarınca düzenlenen hizmet cetvelleri ile belgelemeleri kaydıyla staj süresi olarak değerlendirilir. - Kamu kurumlarının bilanço esasına göre defter tutan kuruluşlarının Genel Müdürlük muhasebe birimlerinde birinci derece imza yetkisine sahip, muhasebenin fiilen sevk ve idare edilmesinden veya mali denetimden sorumlu, Muhasebe Müdürü, Mali İşler Müdürü veya benzer bir unvanla çalışanların bu hizmetlerinde geçen süreleri de, bu hizmetlerin belgelenmesi koşuluyla staj süresi olarak değerlendirilir. Genel müdürlüğe bağlı bölge müdürlükleri, temsilcilik, şube vb. kuruluşlardaki çalışmalar değerlendirme kapsamında değildir.
Kamu kurumlarının bilanço esasına göre defter tutan kuruluşlarının muhasebe birimlerinde birinci derece imza yetkisine sahip olarak çalışanların başvurularında bağlı bakanlıklarınca veya kurum genel müdürlüğünce düzenlenecek hizmet belgelerinin dışında, staj süresi olarak değerlendirilen zaman aralığına ait bu yetki ile çalıştıklarını gösteren, imza sirküleri, varsa yönetim kurulu kararları ve bu kararların ilan ve tescil edildiği Ticaret Sicil Gazetesi ile kurumun onaylanmış son üç yıla ilişkin mali tabloları (Bilanço-Gelir Tablosu) başvuru anında sunulacaktır.
Yukarıdaki koşulları taşımayıp hizmetlerini staj süresinden saydırmak isteyenlere ilişkin kamu kurumu çalışanlarının başvuruları TESMER’in görüşü alınarak karara bağlanacaktır. Karar alınmasına yardımcı olmak amacıyla aşağıdaki kamu kuruluşlarının çalışanlarının hizmetleri staj koşullarını taşıyorsa, yukarıda istenilen belgelerin sunulması durumunda stajdan sayılabilecektir. - Kamu İktisadi Teşebbüslerinde görev yapanlar, - Kamu Bankaları Müfettiş ve Yardımcıları, - Sayıştay Denetçi ve Yardımcıları, - Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Denetçi ve Yardımcıları, -Vergi Denetmenleri ve Yardımcıları,
2. Özel Kuruluşlarda Görev Yapanlar: Bilanço esasına göre defter tutan özel kuruluşların muhasebe birimlerinde birinci derecede imza yetkisine sahip, muhasebenin fiilen sevk ve idare edilmesinden veya mali denetiminde sorumlu olarak muhasebe müdürü, mali işler müdürü veya benzer unvanla çalışanlar ise çalıştıkları kurumda bu koşullarda sorumlu olarak yeterli süreyi kapsayacak şekilde çalıştıklarını Ticaret Sicil Gazetesi, imza sirküleri, SSK işe giriş bildirgesi ve dört aylık dönem bordroları ile mali denetimden sorumlu olduğuna ilişkin belge ile belgelendirildiğinde bu süreler staj süresi olarak değerlendirilir. Yine bu kişiler bu süreye ilişkin, kuruluşlarının vergi dairelerine verdikleri mali tabloların bir meslek mensubu tarafından onaylı birer örneklerini de kuruluşun faaliyette olup olmadığının saptanması bakımından sunmak zorundadırlar.Çalışmalarını staj süresinden saydırmak isteyen özel ve kamu kuruluş çalışanları, tamamen aday meslek mensuplarının staj koşullarına bağlıdır. Adaylar bulundukları ildeki Odaya ve/veya TESMER şubesine staj başvurusunda bulunacak, stajyer kütüğüne kaydını yaptıracak, ilgili staj giderlerini ödeyecek, staja başlama değerlendirmesine ile TESMER’in yaptığı yoklama ve değerlendirmelere katılacak ve bununla birlikte çalıştıkları hizmete ilişkin istenen belge ve bilgileri yine vereceklerdir. Özel kuruluşlara ilişkin yapılacak başvurularda da son karar TESMER’in yazılı görüşü doğrultusunda karara bağlanacaktır.
Hizmetleri staj süresinden sayılabilecek özel kuruluşların listesi aşağıdadır. Bunların dışında bulunan kuruluşlardaki hizmetlere ilişkin başvurularda da TESMER’in görüşü istenecektir. Şahıs ve sermaye şirketlerinde birinci derece imza yetkisi ile muhasebe müdürü, mali işler müdürü vb. unvanla çalışanlar, (şirket müdürleri, şirket ortağı ve yönetim kurulu üyesi olanlar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir).
3. Üniversitelerde Görev Yapanlar: Hukuk, İktisat, Maliye, İşletme, Muhasebe, Bankacılık, Kamu Yönetimi ve Siyasal Bilimler dallarında eğitim veren fakülte veya yüksek okullarda bu alanlarda öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışanların çalışma süreleri stajdan sayılır. Bu sürelere ilişkin hizmetler, ilgili kuruluşlardan alınacak ve öğretim üyesi veya öğretim görevlisi kadrosunda görev yapıldığını gösteren rektörlük onaylı hizmet belgesi ile kanıtlanması koşuluyla staj süresinden değerlendirilecektir.
4. Diğer Yapılan İşler: Yönetmelik hükümleri uyarınca yüksek lisans ve doktora eğitiminde geçen sürelerde stajdan sayılır. Bu çalışmaların stajdan sayılma koşulları aşağıdaki gibidir. 1-İktisat, Maliye, İşletme, Muhasebe, Finansman, Denetim ve Vergi ile ilgili alanlarda yüksek lisans eğitimi görenlerin bu eğitimde geçen süreleri, yüksek lisans diplomasının ve tezinin teslim edilmesi koşuluyla bir yıl olarak stajdan sayılır. Adayın yükseklisans diplomasını stajı sırasında sunması durumunda, stajının bir yıllık bölümünün tamamlandığı kabul edilir. Tezsiz yüksek lisans eğitimi yapanlarda bu süreden yararlanabilirler. 2-Yukarıda sayılan konularda doktora yapmış olanların ise, bu eğitimde geçen sürelerinin 18 ayı, doktora diploması ve tezinin verilmesi koşuluyla staj süresi olarak değerlendirilir. Bu haktan yararlananlar ise, yüksek lisans ile ilgili haktan yararlanamazlar. Stajları sırasında Yüksek Lisans diplomalarını sunan adayların stajlarından (1 yıl), Doktora diplomalarını sunan adayların stajlarından (18 ay) düşülecektir. 3-Kanunun belirlediği alanların dışında lisans eğitimi yapanlardan, bu yönetmelikteki alanlarda yüksek lisans yada doktora derecesine sahip olanların staj süreleri normal aday Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler gibidir. Diğer bir ifade ile bu adaylara ait staj süresi iki yıl olup, yüksek lisans ve doktoradan dolayı stajdan sayılan hallerden yararlanamazlar.
BİTİRME-MESLEKİ YETERLİK SINAVI
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlik Sınavları: Lisans ve Lisansüstü mezunu Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajyerlerinin staj sürelerinin sonunda girmeleri gereken sınavdır. Bağımsız oluşturulmuş sınav komisyonu tarafından hazırlanan ve TÜRMOB tarafından gerçekleştirilen Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlilik Sınavlarına staj koşullarını yerine getirmiş olan tüm Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajyerleri katılmak zorundadırlar. Meslek ünvanının elde edilmesi için bu sınavlarda başarılı olmak esastır.
STAJ VE SINAVLARA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDAKİ UYGULAMA YÖNERGESİ
